زمان مطالعه: 8 دقیقه
تفاوت نرخ بهره (IRD) را می‌توان به عنوان اختلاف بین نرخ بهره دو دارایی مشابه که دارای بهره هستند تعریف کرد. به کمک این مفهوم می‌توان میزان اختلاف دو سرمایه‌گذاری را اندازه‌گیری نمود. این مفهوم به ویژه در معاملات سهام، بازارهای ارز، وام مسکن بانکی و … استفاده می‌شود. IRD می‌تواند به سرمایه‌گذاران کمک کند تا دارایی‌هایی را که می‌خواهند در آن سرمایه‌گذاری کنند به درستی انتخاب کنند. سرمایه‌گذاران به منظور افزایش سود و کاهش ضررهای خود دائماً IRD را زیر نظر دارند و از منفی شدن آن اجتناب می‌کنند. به طور مشابه، افراد می‌توانند تفاوت بین نرخ بهره وام مسکن را بررسی کنند و تصمیمات بهتری برای وام گرفتن در بازار مسکن اتخاذ کنند. در ادامه به طور دقیق به بررسی این مفهوم می‌پردازیم.
تفاوت نرخ بهره (IRD) چیست؟
تفاوت نرخ بهره (IRD) تفاوت در نرخ بهره (Interest Rate) بین دو دارایی که بهره مشابهی دارند را می‌سنجد. IRD اغلب اختلاف بین دو «نرخ بهره» است.
معامله‌گران در بازار ارز هنگام تعیین نرخ تبادل (exchange rates) از IRD استفاده می‌کنند. یک معامله‌گر می‌تواند نرخ مبادله بین دو ارز را تخمین بزند و اضافه بها (Premium) یا تنزیل (discount) آن را در قراردادهای آتی نرخ تبادل فعلی بازار تعیین کند.
تفاوت نرخ بهره به عنوان یک مفهوم مالی به ویژه پس از تغییرات اقتصادی در دهه اول قرن بیست و یکم برجسته شد. در همین اثنا بود که مردم از IRD منفی که به طور بالقوه بر سود آنها تأثیر می‌گذارد آگاه شدند.
اما چرا بین نرخ‌های بهره تفاوت وجود دارد؟ اولاً، این می‌تواند به دلیل تفاوت در ضریب ریسک سرمایه‌گذاری‌ها باشد. ریسک سرمایه‌گذاری بر بازده شما تأثیر می‌گذارد. عامل دوم ماهیت دارایی است. نرخ بهره بسته به نوع اوراق بهادار، اوراق قرضه، سهام و غیره متفاوت است.
ثالثاً، نقص و ناکارآمدی بازار می‌تواند نرخ بهره را تغییر دهد. این اغلب به وضعیت اقتصادی کشور بستگی دارد. در نهایت، نرخ بهره، مانند قیمت، تحت تأثیر عرضه و تقاضا است. به همین دلیل است که دو ابزار سرمایه‌گذاری مشابه در نرخ بهره متفاوت هستند.
درک تفاوت نرخ بهره (IRD)
IRD به سادگی اختلاف نرخ بهره بین دو اوراق بهادار را اندازه‌گیری می‌کند. اگر یک اوراق 5% و دیگری 3% سود یا بازده داشته باشد، IRD ما دو درصد واحد یا 200 واحد پایه (bps) خواهد بود. IRD اغلب در معاملات با درآمد ثابت، معاملات فارکس و محاسبات وام استفاده می‌شود.
IRD در بازار مسکن برای توصیف تفاوت بین نرخ بهره و نرخ مقررشده توسط بانک در تاریخ پیش‌پرداخت وام مسکن استفاده می‌شود.
IRD همچنین یکی از اجزای کلیدی استراتژی کری ترید (carry trade) است؛ یک استراتژی معاملاتی که شامل استقراض با نرخ بهره پایین و سرمایه‌گذاری عواید آن در دارایی‌ای است که نرخ بازده بالاتری را ارائه می‌کند.
تفاوت نرخ بهره: مثال معامله اوراق قرضه
IRD مقدار سودی است که سرمایه‌گذار می‌تواند انتظار آن را (از طریق استراتژی کری ترید) داشته باشد.
فرض کنید یک سرمایه‌گذار 1000 دلار وام می‌گیرد و آن پول را به پوند انگلیس تبدیل می‌کند و امکان خرید اوراق قرضه بریتانیا را فراهم می‌آورد. اگر اوراق قرضه خریداری‌شده 7% بازدهی داشته باشد در حالی که اوراق قرضه ایالات متحده 3% بازدهی داشته باشد، IRD برابر با 4% یا 7% – 3% است. این سود تنها در صورتی تضمین می‌شود که نرخ تبادل بین دلار و پوند ثابت بماند.
یکی از ریسک‌های اصلی این استراتژی عدم قطعیت نوسانات ارز است. در این مثال، اگر ارزش پوند انگلیس نسبت به دلار آمریکا کاهش یابد، تریدر ممکن است ضرر کند.
علاوه بر این، تریدرها ممکن است از اهرمی با ضریب 10 به 1 برای افزایش میزان سود خود استفاده کنند. اگر سرمایه‌گذار از وام با ضریب 10 به 1 استفاده کند، می‌تواند 40 درصد سود کند. با این حال، در صورت رخ دادن نوسانات شدید در نرخ ارز، اهرم می‌تواند زیان‌های بیشتری را نیز به همراه داشته باشد.
تفاوت نرخ بهره: مثال وام مسکن
وقتی فردی برای خرید خانه پول قرض می‌کنند، ممکن است IRD ایجاد شود.
به عنوان مثال، فرض کنید فردی یک خانه خریده و به مدت 30 سال با نرخ 5.50 درصد وام مسکن گرفته است. فرض کنید 25 سال گذشته است و تنها پنج سال از مدت وام مسکن باقی مانده است. وام‌دهنده می‌تواند از نرخ بهره فعلی وام مسکن پنج‌ساله برای تعیین IRD استفاده کند. اگر نرخ بهره فعلی بازار برای وام مسکن پنج‌ساله 3.85٪ باشد، تفاوت نرخ بهره 1.65٪ یا 0.1375٪ در ماه است.
تفاوت نرخ بهره (IRD) در مقابل تفاوت نرخ بهره خالص (NIRD)
تفاوت نرخ بهره خالص (NIRD) نوع خاصی از IRD است که در بازارهای فارکس استفاده می‌شود. در بازارهای ارز بین‌المللی، NIRD همان اختلاف بین نرخ بهره دو منطقه اقتصادی (دو کشور مختلف) است.
به عنوان مثال، اگر یک تریدر روی جفت ارز NZD/USD موقعیت لانگ (Long) داشته باشد، صاحب ارز نیوزلند می‌شود و ارز ایالات متحده را وام می‌گیرد. این دلارهای نیوزلند را می‌توان در یک بانک نیوزلند واریز کرد و همزمان با همان مبلغ از بانک ایالات متحده وام دریافت کرد. NIRD به معنی تفاوت سود کسب‌شده و سود پرداختی در حین حفظ موقعیت معاملاتی NZD/USD است.
سیاست نرخ بهره منفی (NIRP)
از سال 2014، کارشناسان شاهد شکاف گسترده‌ای بین نرخ بهره در بازارهای توسعه‌یافته و نرخ بهره در بازارهای نوظهور بودند. اقتصادهای توسعه‌یافته نرخ خود را به زیر صفر رساندند تا تقاضا را تحریک کنند. در همین حین، بازارهای جدید نرخ بهره خود را برای محدود کردن خروج سرمایه و جلوگیری از بی‌ثباتی اقتصادی افزایش دادند.
به عنوان مثال، در فوریه 2016، بانک مکزیک (Banxico) یک جلسه فوری برای افزایش نرخ وام خود به میزان 50 واحد پایه برگزار کرد و در عین حال دلار آمریکا را با نرخ بازار به فروش رساند تا تقاضا برای پزو مکزیک را تحریک کند.
در حالی که این اقدام باعث افزایش دامنه نرخ بهره بین ایالات متحده و مکزیک شد، بازار آن را به عنوان نشانه‌ای از ضعف بانک‌های مرکزی برای جلوگیری از بحران اقتصادی جهانی مشاهده کرد.
استراتژی کری ترید در بازار فارکس
زمانی که نرخ بهره بیش از حد افزایش می‌یابد، به این دلیل است که ریسک به عنوان تهدیدی برای وام گیرندگان در آن کشورها تلقی می‌شود. این شکاف بزرگ ممکن است راه خوبی برای کسب درآمد به نظر برسد، اما همچنین می‌تواند نشان‌دهنده بحران باشد.
اگر یک تریدر بازار فارکس هستید که به تازگی در مورد کری ترید (Carry Trade) شنیده‌اید و به فکر ورود به بازار هستید، با احتیاط عمل کنید. ممکن است ارزهای با نرخ بهره منفی را مشاهده کنید که به نظر می‌رسد برای فروش خوب هستند یا ارزهای بازارهای نوظهور که برای خرید مناسب به نظر می‌رسند. شما باید دلایل هر دو را عمیق‌تر بررسی کنید. به عنوان مثال، در چند سال گذشته، آشفتگی مکرر در کالاهای اولیه (کامودیتی) و نگرانی ناشی از اختلافات تجاری بین چین و ایالات متحده، بر ارزهایی که بازدهی بالاتری ارائه می‌دهند، فشار آورده است.
در عین حال، ایجاد اختلاف نرخ بهره منفی و همچنین تردید در مورد سایر سیاست‌های پولی مانند تسهیل کمی، برخی افراد را وادار می‌کند که پول خود را به سمت دارایی‌های امن هدایت کنند. این دارایی‌ها اغلب کمترین نرخ را دارند. با این حال، آنها در دوران سخت اقتصادی ارزش خود را از دست نمی‌دهند و حتی ممکن است ارزش پیدا کنند.
IRD برای چه مواردی استفاده می‌شود؟
IRD برای نشان دادن اختلاف بین نرخ بهره دو اوراق بهادار مالی، معمولاً در معاملات با درآمد ثابت، معاملات فارکس و محاسبات وام استفاده می‌شود.
تفاوت نرخ بهره در بازار مسکن چگونه استفاده می‌شود؟
در بازار مسکن برای نشان دادن اختلاف بین نرخ بهره مقررشده (stated interest rate) و نرخ بهره اعلام شده توسط بانک از IRD استفاده می‌شود.
چگونه از تفاوت نرخ بهره در کری ترید استفاده می‌شود؟
در سرمایه‌گذاری کری ترید (Carry Trade)، یک سرمایه‌گذار پول را با ارزی با نرخ بهره پایین قرض می‌کند و سپس مبلغی را که وام گرفته شده است به ارزی با بازده بالاتر تبدیل می‌کند. IRD تفاوت بین این دو نرخ بهره است.
خلاصه مطلب
اگر به دنبال سرمایه گذاری در بازار ارز خارجی هستید، باید در مورد تفاوت نرخ بهره (IRD) بدانید. همان‌طور که در این مقاله مشاهده کردیم، IRD اختلاف در نرخ بهره بین ارزهای دو کشور است. این معیاری است که نشان می‌دهد ارزش پول دو کشور چگونه با یکدیگر مقایسه می‌شود. بنابراین به عنوان یک تریدر می‌توانید از این شاخص در جهت افزایش سود معاملاتی و کاهش ضررهای احتمالی خود در بازارهای مالی بهره ببرید.