خطر بیت کوین برای بانک ها چقدر جدی است؟

زمان مطالعه: 6 دقیقه

ساتوشی ناکاموتو (Satoshi Nakamoto)، خالق افسانه‌ای بیت ‌کوین، این ارز دیجیتال را به عنوان «یک سیستم پرداخت نقدی الکترونیک و همتابه‌همتا» راه‌اندازی کرد تا امکان انجام پرداخت‌های آنلاین و ارسال مستقیم وجه از یک طرف به طرف دیگر بدون نیاز به یک مؤسسه مالی را فراهم ‌کند. از طریق این سیستم غیرمتمرکز، بیت کوین سه مشکل را حل می‌کند: اول، دوبار خرج کردن (double-spending)، دوم، وابستگی به اشخاص ثالث و سوم، نیاز به یک زیرساخت متمرکز. به همین دلیل است که گروهی از معامله‌گران معتقدند بیت کوین در نهایت می‌تواند جایگزین بانک‌ها و سیستم اقتصادی فعلی شود و آنها را از بین ببرد. آیا این حرف درست است؟ واقعاً خطر بیت کوین برای بانک ها چیست؟ با ما در ادامه این مطلب همراه باشید تا به بررسی این موضوع بپردازیم.

بیت کوین و استفاده‌های غیرقانونی از آن

در سال ۲۰۰۸ میلادی، ناکاموتو ارز دیجیتال بیت کوین را به عنوان راه‌حلی برای غلبه بر مشکلات سیستم پولی و مالی موجود معرفی کرد. از آن زمان تاکنون، بیت کوین جایگاه خود را به عنوان یک ارز دیجیتال غیرمتمرکز جهانی تثبیت کرده است. با این حال، طراحی مفهومی و کاستی‌های تکنولوژیکی بیت کوین (برای مثال، تراکنش‌های بیت کوین دست و پا گیر، کند و گران هستند)، امکان استفاده از آن به عنوان یک ابزار پرداخت را در هاله‌ای از ابهام قرار داده است. به نظر می‌رسد به همین دلیل است که بیت کوین هرگز به میزان قابل‌توجهی برای تراکنش‌های قانونی در دنیای واقعی استفاده نشده است.

در اواسط دهه ۲۰۱۰، این امید در میان معامله‌گران افزایش یافت که ارزش بیت کوین با گذشت زمان به طور اجتناب‌ناپذیری به اوج‌های جدیدی خواهد رسید. با این حال، برخی معتقدند که بیت کوین گزینه مناسبی برای سرمایه‌گذاری نیست؛ چراکه جریان نقدی (مانند املاک) یا سود (مانند سهام) ایجاد نمی‌کند، نمی‌تواند به طور سودمندانه استفاده شود (مانند کالاها) یا مزایای اجتماعی ارائه دهد (مانند طلا). در واقع، ارزش‌گذاری بازار بیت کوین صرفاً بر اساس حدس و گمان است.

حباب‌های سوداگرانه به جریان پول جدید متکی هستند. بیت کوین نیز بارها از موج سرمایه‌گذاران جدید سود برده است. دستکاری‌ها توسط صرافی‌ها یا ارائه‌دهندگان استیبل کوین‌ها و … در طول موج‌های اول به خوبی مستند شده‌اند، اما عوامل تثبیت‌کننده پس از ترکیدن حباب کمتر مورد توجه قرار گرفته‌اند.

سرمایه‌گذاران بزرگ بیت کوین قوی‌ترین انگیزه‌ها را برای حفظ خوش‌بینی خود دارند. در پایان سال ۲۰۲۰، برخی از شرکت‌ها شروع به تبلیغ بیت کوین با هزینه شرکت کردند. برخی از شرکت‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر (VC) نیز همچنان در حال سرمایه‌گذاری‌های سنگین هستند. علی‌رغم تداوم زمستان ارزهای دیجیتال، سرمایه‌گذاری‌های خطرپذیر در صنعت کریپتو و بلاکچین تا اواسط ماه ژوئیه به ۱۷٫۹ میلیارد دلار رسید.

قانونگذاری یا پذیرش؟!

سرمایه‌گذاران بزرگ همچنین لابی‌گرانی که پرونده آنها را با قانونگذاران و تنظیم‌کننده‌ها پیش می‌برند، تأمین مالی می‌کنند. تنها در ایالات متحده، تعداد لابی‌گران رمزارز از ۱۱۵ نفر در سال ۲۰۱۸ به ۳۲۰ نفر در سال ۲۰۲۱ رسیده و تقریباً سه برابر شده است. برخی از آنها گاهی از قانونگذاران ایالات متحده هستند.

اما فعالیت‌های لابی‌گری برای اینکه تأثیرگذار باشند، نیاز به شنیده شدن دارند. در واقع، قانونگذاران گاهی با حمایت از شایستگی‌های فرضی بیت کوین و ارائه مقرراتی با این مضمون که دارایی‌های رمزارزی فقط یک کلاس دارایی دیگر هستند، هجوم وجوه را تسهیل کرده‌اند.

با این حال، تنظیم‌کننده‌ها خطرات دارایی‌های رمزارزی را نیز بدون چون و چرا در نظر می‌گیرند. در ماه ژوئیه، هیئت ثبات مالی (FSB) خواستار آن شد که دارایی‌ها و بازارهای رمزارزی تحت نظارت و مقررات مؤثر و متناسب با خطراتی که ایجاد می‌کنند، قرار بگیرند.

با این حال، قوانین مربوط به دارایی‌های رمزارزی در سال‌های اخیر به کندی تصویب شده و اجرای آنها نیز اغلب با تأخیر مواجه می‌شود. علاوه بر این، حوزه‌های قضایی مختلف با یک سرعت و با یک جاه‌طلبی پیش نمی‌روند. در حالی که اتحادیه اروپا بر یک بسته نظارتی جامع برای بازار دارایی‌های رمزارزی (MICA) به توافق رسیده است، کنگره و مقامات فدرال در ایالات متحده هنوز نتوانسته‌اند در مورد قوانین منسجم به توافق برسند.

از طرفی، مقررات فعلی ارزهای دیجیتال تا حدودی بر اساس باورهای غلط شکل گرفته‌اند. این باور که باید به هر قیمتی به نوآوری فضا داد، سرسختانه پابرجا است. از آنجایی که بیت کوین مبتنی بر فناوری جدیدی است –دفترکل توزیع‌شده (DLT) / بلاکچین– انتظار می‌رود که پتانسیل بالایی برای ایجاد تحول داشته باشد. با این حال، این فناوری‌ها تاکنون ارزش محدودی برای جامعه ایجاد کرده‌اند؛ مهم نیست چه انتظاراتی برای آینده وجود دارد. همچنین، استفاده از یک فناوری امیدوارکننده، شرط کافی برای ارزش افزوده یک محصول مبتنی بر آن نیست.

تصویب فرضی مقررات همچنین صنعت مالی سنتی را وسوسه کرده است تا دسترسی مشتریان به بیت کوین را آسان‌تر کند. این موضوع به مدیران دارایی و ارائه‌دهندگان خدمات پرداخت و همچنین بیمه‌گران و بانک‌ها مربوط می‌شود. ورود مؤسسات مالی به سرمایه‌گذاران کوچک نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاری در بیت کوین سالم و بی‌خطر است.

علاوه بر اینها، شایان ذکر است که سیستم بیت کوین یک آلاینده بی‌سابقه است؛ چون اول، انرژی را در مقیاس کل اقتصادها مصرف می‌کند. تخمین زده می‌شود که استخراج بیت کوین در سال چیزی معادل با انرژی مصرفی در کشور اتریش، برق مصرف می‌کند. دوم، کوه‌هایی از زباله‌های سخت افزاری تولید می‌کند. یک تراکنش بیت کوین به سخت افزاری معادل سخت افزار دو گوشی هوشمند نیاز دارد. کل سیستم بیت کوین به اندازه کل کشور هلند زباله‌ الکترونیکی تولید می‌کند. البته لازم به ذکر است که این ناکارآمدی سیستم، یک نقص نیست، بلکه یک ویژگی است؛ ویژگی‌ای که یکپارچگی سیستم کاملاً غیرمتمرکز بیت کوین را تضمین می‌کند. حال ببینیم خطر بیت کوین برای بانک ها چیست.

خطر بیت کوین برای بانک ها

از آنجایی که به نظر می‌رسد بیت کوین نه به عنوان یک سیستم پرداخت و نه به عنوان نوعی سرمایه‌گذاری، گزینه مناسبی نیست، نباید از نظر مقرراتی به آن پرداخته شود و نباید مشروعیت یابد. همچنین، علی‌رغم سودهای کوتاه‌مدتی که می‌توانند کسب کنند، صنعت مالی باید مراقب آسیب بلندمدت ترویج سرمایه‌گذاری‌های بیت‌ کوینی باشد. هنگامی که سرمایه‌گذاران بیت کوین زیان بیشتری را متحمل شوند، تأثیر منفی بر روابط مشتری و آسیب به شهرت کل صنعت می‌تواند بسیار زیاد باشد.

خلاصه مطلب

در این مقاله به بررسی خطر بیت کوین برای بانک ها پرداختیم.

همان‌طور که گفته شد، رهنمودها و مقررات پیرامون دارایی‌های دیجیتالِ ناچیز بسیار کم است و همین موضوع، بسیاری از مؤسسات مالی را نسبت به پذیرش این کلاس دارایی محتاط می‌کند. نگرانی‌های مربوط به امنیت و ثبات ارزهای دیجیتال، بانک‌ها را نیز از ورود به این فضا بازمی‌دارند. با این حال، گروه دیگری از کارشناسان بر این باورند که بانک‌ها به جای ترس از خطرات این فناوری، باید به دنبال مزایای بالقوه آن باشند. به عبارت دیگر، این گروه معتقدند که مؤسسات مالی و بانک‌ها باید ارزهای دیجیتال را نه به عنوان یک رقیب، بلکه به چشم یک شریک ببینند. در واقع، بانک‌ها می‌توانند نقش مهمی در صنعت کریپتو ایفا نمایند و اطمینان و امنیت مورد نیاز را به محیط عمدتاً تنظیم‌نشده این صنعت اضافه کنند. استفاده از ارزهای دیجیتال و فناوری بلاکچین به طور کلی می‌تواند فرآیندها را ساده‌تر کند و بانکداری را به نسل بعدی کارایی و نوآوری ببرد.